W siedzibie rzymskich władz miejskich na Kapitolu 5 czerwca br. przedstawiono książkę znanego włoskiego watykanisty z dziennika „Il Giornale”, Andrei Torniellego, zatytułowaną: „Pius XII - Eugenio Pacelli - człowiek na tronie Piotra”. W prezentacji uczestniczył kard. Tarcisio Bertone, watykański sekretarz stanu. Kardynał powiedział, że czarnej legendzie o milczeniu Piusa XII w obliczu prześladowań Żydów podczas II wojny światowej zaprzeczają dokumenty. Przypomniał działania papieża i jego ustne polecenia mające na celu pomoc Żydom, zwracając też uwagę, że nie wydawał on poleceń na piśmie. W czasie wojny, a także zaraz po jej zakończeniu spotykało się to z wdzięcznością i uznaniem. Jednak w drugiej połowie lat 40. XX wieku sytuacja się zmieniła. Rozpoczęły się sowieckie ataki na Piusa XII, podjęte też, niestety, przez rosyjską Cerkiew Prawosławną. Równocześnie papież zajął jasne i bezstronne stanowisko w sprawie państwa Izrael, domagając się uznania praw zarówno Żydów, jak i Palestyńczyków - a tego żadna ze stron nie chciała przyjąć. - Kwestia palestyńska i kwestia komunistyczna z pewnością przyczyniły się do wypaczenia opinii o papieżu, który przecież tak wiele uczynił w obronie najbardziej cierpiących, a zwłaszcza Żydów, przed fanatyzmem nazistowskich prześladowań - powiedział kard. Bertone. Zaznaczył, że negatywną opinię o Piusie XII wyrażali tylko niektórzy, bo niewątpliwie wielka rzesza Żydów uratowanych, którzy przeżyli dzięki niemu, darzyła go ogromną wdzięcznością. Również wielu historyków broniło Piusa XII. Kardynał przypomniał opinię żydowskiego prawnika Roberta Kempnera, prokuratora procesu norymberskiego, który uważał, że propaganda Kościoła przeciw Hitlerowi tylko przyspieszyłaby zagładę Żydów. Pojawiające się skrajnie krytyczne opinie o papieżu - zdaniem kard. Bertone - można obalić, konfrontując je z dokumentami. Watykański sekretarz stanu powołał się na dokumenty, z których wiele przytacza też Tornielli w swojej książce. Przypomniał m.in., że w 1943 r. Sekretariat Stanu zwrócił się do władz okupacyjnych o zezwolenie, by znacznie zwiększyć skład ówczesnej Gwardii Pałacowej, z myślą o ukryciu w jej szeregach grupy rzymskich Żydów zagrożonych deportacją. Kard. Bertone przypomniał także, iż Eugenio Pacelli jako papież nigdy nie spotkał się z Mussolinim ani z Hitlerem.

(W.R.)