Agnieszka Bugała: Jak powinniśmy, jako katolicy, rozumieć hasło z Księgi Wyjścia „Pamiętaj o dniu szabatu, aby należycie go świętować”?

Ks. prof. Mariusz Rosik: Temat tegorocznego Dnia Judaizmu z pewnością ma zwrócić uwagę na fakt, że zwyczaj świętowania niedzieli wywodzi się z żydowskiej celebracji szabatu. Księga Rodzaju uzasadnia, że instytucja szabatu pochodzi z Bożego ustanowienia, gdyż po sześciu dniach stwarzania, siódmego dnia Bóg odpoczął. Rzeczownik „szabat” wywodzi się od czasownika oznaczającego „odpoczywać”. Nakaz odpoczynku stał się tak ważny, że trafił do Dekalogu, tam jednak zyskał jeszcze jedną rację: miał stać się dniem pamięci o wyzwoleniu Izraelitów z Egiptu. Wyprowadzenie narodu wybranego z niewoli egipskiej byłą jedną z największych – a wielu rabinów powie największą – interwencją Boga w dzieje Izraela. W ten właśnie sposób szabat stał się nie tylko dniem odpoczynku, ale także rozpamiętywania wielkich Bożych dzieł, medytacji nad nimi, a w końcu i modlitwy.

Czym różni się żydowski szabat od katolickiej niedzieli?

Powodem, dla którego wyznawcy Chrystusa zaczęli świętować niedzielę jest zmartwychwstanie Chrystusa, które miało miejsce pierwszego dnia po szabacie. W tym dniu wieczorem Jezus sprawował Eucharystię z uczniami, którzy rozpoznali Go po łamaniu chleba, a w chwilę później ukazał się Apostołom zgromadzonym w Wieczerniku. Po raz drugi ukazał się tam tydzień później, a więc również w niedzielę. Złączenie tych dwóch faktów: niedzielnych chrystofanii Zmartwychwstałego i celebracja Eucharystii stało się argumentem za ustanowieniem cyklu świętowania niedzieli.

Jeśli nie świętujemy w sobotę, czy łamiemy jedno z dziesięciu przykazań?

Oczywiście, że nie. Inaczej było w pierwotnym Kościele, tuż po zmartwychwstaniu Jezusa. Wtedy wszyscy Jego wyznawcy byli Żydami. W szabat więc szli do synagogi, w niedzielę – na Eucharystię. Kiedy jednak Kościół stał się społecznością w zdecydowanej większości pochodzącą z ludów pogańskich, wówczas odszedł od zwyczaju świętowania szabatu. Nie można jednak wyznaczyć konkretnej daty, kiedy to nastąpiło.

Dość często, przy okazji Dnia Judaizmu, albo Dnia Islamu obchodzonego w Kościele pada pytanie: Dlaczego?

Sobór Watykański II uczył o kręgach przynależności i przyporządkowania do Kościoła. Trzeci krąg – po katolikach i pozostałych wyznaniach chrześcijańskich – stanowią wyznawcy religii monoteistycznych, a więc judaizmu i islamu. Skoro są oni w jakiś sposób przyporządkowani do Kościoła, i jeśli będą zbawieni, to właśnie przez pośrednictwo Kościoła, to w naturalny sposób rodzi się potrzeba refleksji nad tymi wspólnotami i ich związkiem z Ciałem Chrystusa. Jest jednak zasadnicza różnica pomiędzy relacją Kościoła do judaizmu i islamu. Chrześcijaństwo jest w prostej linii kontynuacją religii Starego Testamentu, islam natomiast powstał wieki później, odwołując się tak do judaizmu, jak i chrześcijaństwa.

A czy w judaizmie lub w islamie jest choćby jeden dzień poświęcony poznaniu i uhonorowaniu chrześcijaństwa?

Wydaje się, że jako katolicy stanowimy awangardę. Ani w tych religiach nie ma takiego dnia, ani też wśród prawosławnych czy protestantów nie świętuje się Dnia Judaizmu lub Dnia Islamu.

Ks. prof. Mariusz Rosik – biblista, wykładowca na PWT, przewodnik po Ziemi Świętej i Libanie, autor książek. Zajmuje się teologią Nowego Testamentu i starożytną historią Żydów.